Ozon Nedir?

Ozonlama sistemlerinden bahsetmeden önce tabi ki bir miktar ozondan bahsetmemiz gerekiyor. Dünyada ozon gazı kullanımı 100 yıllık bir süreye dayanmaktadır. Tabiatta ozon, atmosferin en yüksek tabakalarında, güneş ışığının tesiri ile oluşmaktadır. Oksijen moleküllerinin yüksek elektrik gerilimi altında bırakılması yöntemi ile suni olarak ozon gazı üretilebilir. Kimyasal sembolü O3 olan ozon gazı içeriğindeki üç oksijen bağı çok zayıf olduğundan, ozon gazı üretildikten kısa bir süre sonra tekrar oksijene (O2) dönüşür. Ozon gazı stoklanamaz ve taşınamaz olduğundan üretimi ozon kullanıldığı yerin yakınında olmalıdır.

Ozonun Dezenfeksiyon Özelliği

Ozon güçlü bir oksidasyon olmasının yanı sıra mükemmel bir dezenfektandır. Ozonun dezenfektan etkisi güçlü okside olmasından kaynaklanmaktadır. Ozon, su arıtımında sadece virüs ve bakterileri öldürmekle kalmaz tüm mikroorganizma ve toksinleri de okside edebilir. Ozonlama sistemleri su dezenfeksiyonu ile birlikte koku, renk, BOİ-KOİ giderimi, nitrit amonyak ve demir mangan giderimi gibi alanlarda da kullanılmaktadır.

Ozon bir dezenfektan olarak ele alındığında virüsler üzerinde bakteri filtreleri etkili olmazken, parazitik boyutta biyolojik kümeler oluşturan virüslerin giderimini sağlamaktadır. Suyun durumuna göre 0.1 ile 0.5 mg/lt ozonun; 4 ile 10 dakika arasında uygulanması suyun dezenfekte olması için yeterlidir. Ozonun konsantrasyonu ve suyun ozona maruz kalma süresi doğru seçilmediği takdirde toksik etkiye neden olabilir, bu yüzden bu konuda deneyimli ve giriş suyu karakterizasyonunu yapabilecek kişiler tarafından tasarımı yapılmalıdır. Ayrıca ozon kullanımı klora kıyasla 3125 kat oksidasyon kuvveti daha fazladır ve suda herhangi bir kalıntı bırakmayan bir dezenfektan oluşu özellikle canlı sağlığını etkileyen kuruluş ve sanayileşmelerde tercih sebebi olarak görülmektedir. Ayrıca klor suda kalıcı olmasından dolayı suya fazla verilemez ve hassas klor dozajı büyük önem taşır. Ozonun suya fazlaca verilmesinde önemli bir sorun oluşmaz çünkü ozon kısa bir süre sonra oksijene dönüşerek suyu terkeder ve sudaki oksijen miktarını arttırır.

Ozon Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ozonun kuvvetli bir dezenfektan olmasının yanında unutulmamalıdırki ozon ancak primer dezenfektan olarak kullanılabilir. Bu konuyu biraz daha ayrıntılı işleyecek olursak ozonun yarılanma ömrü kısa ve sudaki çözünürlüğü düşük olduğundan; suya verildiği takdirde %99,99 olan mikrobiyolojik muhteva giderimi yapılabilen ozonun, dağıtım sırasında ortamdaki varlığının sürekli olması mümkün değildir. Ozonlamadan sonra dağıtım sisteminde yapılacak dezenfeksiyon işleminin tamamlanabilmesi için klor, klordioksit, monokloramin gibi suda çözünen ve etkisi belirli süre devam eden sekonder bir dezenfektan kullanılması gerekmektedir. Ozonlamayı takiben sekonder dezenfektan kullanılması durumunda dezenfektanlar arasında olası etkileşime dikkat edilmesi gerekir, örneğin ozon çıkışında kullanılacak olan klor ozonun yan ürünleriyle etkileşime girerek kloral hidrat oluşturur. Ancak ozonlamadan sonra biyolojik filtrasyon uygulanıp daha sonra klorlama yapıldığında bu risk ortadan kalkmaktadır.

Ozon hayatımızın her alanında büyük önem taşır. Ozon günümüzde vazgeçilmez bir dezenfektan olarak tercih edilmekle birlikte ozonlama sürecinin doğru bir şekilde takibi gerekmektedir.